TPMS - co to jest i jak działa system kontroli ciśnienia w oponach?
Masz wrażenie, że auto zaczęło zużywać więcej paliwa? A może zapaliła się kontrolka z wykrzyknikiem i nie wiesz, co to oznacza?
W obu przypadkach przyczyną może być zbyt niskie ciśnienie w kołach - i właśnie dlatego producenci montują system TPMS. W tym wpisie wyjaśniamy, co to jest TPMS, jak działa, jakie problemy może sygnalizować i (przede wszystkim!) dlaczego nie warto go ignorować.
Zaczynajmy!
Co oznacza skrót TPMS i dlaczego ten system jest ważny?
Skrót TPMS pochodzi od angielskiego „Tire Pressure Monitoring System” i oznacza system kontroli ciśnienia w oponach. Jego głównym zadaniem jest monitorowanie ciśnienia w kołach i informowanie kierowcy o ewentualnych nieprawidłowościach.
W praktyce oznacza to, że jeśli ciśnienie w którejkolwiek oponie spadnie poniżej zalecanego poziomu, na desce rozdzielczej pojawi się odpowiednia kontrolka. Dzięki temu możesz szybko zauważyć problem, który w normalnych warunkach byłby trudny do wychwycenia - zwłaszcza gdy różnica w ciśnieniu jest niewielka i nie wpływa jeszcze wyraźnie na prowadzenie auta.
To rozwiązanie nie tylko zwiększa bezpieczeństwo jazdy, ale też pozwala uniknąć szybszego zużycia opon i wyższego spalania.
Rodzaje systemów TPMS – bezpośredni i pośredni
System TPMS może działać na dwa sposoby. Każde z rozwiązań ma swoje zalety i ograniczenia, dlatego warto wiedzieć, z jakim systemem masz do czynienia w swoim aucie.
| Rodzaj systemu | Jak działa? | Zalety | Wady |
|---|---|---|---|
| Bezpośredni | Czujniki powietrza w kole mierzą ciśnienie i temperaturę, a dane trafiają do komputera pokładowego. | Bardzo dokładny, pokazuje konkretne wartości ciśnienia, szybka reakcja na spadek ciśnienia. | Wyższy koszt, wrażliwy na uszkodzenia, wymaga serwisowania baterii w czujnikach. |
| Pośredni | System analizuje prędkość obrotową kół na podstawie danych z ABS/ESP. Spadek ciśnienia powoduje zmianę średnicy koła, co jest wykrywane przez system. | Tańszy, nie wymaga fizycznych czujników, mniej awaryjny. | Mniej dokładny, nie pokazuje konkretnego ciśnienia, może zareagować z opóźnieniem. |
Jak działa Tire Pressure Monitoring System w praktyce podczas jazdy?
Działanie systemu TPMS jest automatyczne - wystarczy, że jedziesz, a on robi swoje. Oto, jak wygląda to w praktyce:
- System na bieżąco monitoruje ciśnienie w oponach - bezpośrednio (za pomocą czujników ciśnienia w kołach) lub pośrednio (analizując prędkość obrotową poszczególnych kół). Więcej o tym mówimy powyżej.
- W razie spadku ciśnienia - na desce rozdzielczej pojawia się kontrolka informująca o problemie.
- W autach z bezpośrednim TPMS - system pokazuje, które koło ma zbyt niskie lub zbyt wysokie ciśnienie.
- Kierowca może szybko zareagować - zatrzymać się i sprawdzić opony albo udać się do warsztatu.
Dzięki TPMS nie musisz samodzielnie sprawdzać ciśnienia w każdej oponie - system poinformuje Cię o problemie w odpowiednim momencie.
Ale jak każdy element elektroniczny, również on może ulec awarii. Po czym poznać, że coś jest nie tak z czujnikami lub samym systemem?
Najczęstsze objawy usterki systemu TPMS
System TPMS, choć zwykle działa niezauważalnie w tle, może czasem sprawiać problemy. Oto, na co warto zwrócić uwagę:
- Stała kontrolka TPMS na desce rozdzielczej, mimo prawidłowego ciśnienia w oponach - może to oznaczać uszkodzony czujnik ciśnienia lub problem z komunikacją.
- Brak reakcji systemu na realny spadek ciśnienia - wskazuje na awarię czujnika lub błąd oprogramowania.
- Błędne wskazania wartości ciśnienia (np. różne odczyty przy równo napompowanych kołach) - typowe dla uszkodzonego czujnika powietrza w kole. W takim przypadku rozwiązaniem może być po prostu wymiana czujnika - np. na zestaw czujników dostępnych w REDATS.
- System nie wykrywa nowego koła lub czujnika po wymianie opon - wymaga ponownej konfiguracji lub przypisania czujników.
Choć usterka TPMS nie unieruchomi samochodu, może sprawić, że przestaniesz zauważać realne problemy z ciśnieniem w oponach.
A to z kolei może prowadzić do szybszego zużycia ogumienia, wydłużonej drogi hamowania, gorszej przyczepności, a nawet uszkodzenia felgi w przypadku jazdy na niedopompowanym kole. Przy usterce TPMS nie działa również tempomat.
Czy TPMS jest obowiązkowy?
Tak - zgodnie z przepisami obowiązującymi w Unii Europejskiej, system TPMS jest obowiązkowy we wszystkich nowych samochodach osobowych homologowanych (czyli sprawdzonych pod kątem obowiązujących przepisów i norm) po 1 listopada 2014 roku.
A co jeśli mam starsze auto?
Jeśli jeździsz starszym autem, które nie ma systemu TPMS - nie musisz niczego montować. Warto jednak zakupić elektroniczny miernik ciśnienia. To koszt kilkunastu / kilkudziesięciu złotych, a może się przydać.
Podsumowanie
Jeśli ktoś Cię zapyta “Co to TPMS” - to już wiesz co mu powiedzieć.
To rozwiązanie, które może wydawać się zbędnym drobiazgiem, ale w praktyce ma realny wpływ na Twoje bezpieczeństwo, komfort jazdy i stan opon. Warto wiedzieć, jak działa czujnik TPMS, jakie daje sygnały i co oznaczają typowe usterki.
Jeśli zaś jesteś mechanikiem i serwisujesz układy TPMS lub wymieniasz zawory ciśnienia w kołach, zadbaj nie tylko o odpowiednie czujniki, ale też o warunki pracy narzędzi pneumatycznych. Regulatory ciśnienia i odwadniacze pomagają utrzymać instalację w dobrej kondycji i zapobiegają problemom wynikającym z wilgotnego lub zanieczyszczonego powietrza.